Ung thư vú là loại ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư ở nữ giới hiện nay. Điều đáng lo hơn là bệnh đang có xu hướng ngày càng trẻ hoá, tuy nhiên phần lớn chị em lại không hề quan tâm đến các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư vú để chủ động bảo vệ sức khoẻ, phòng tránh và điều trị bệnh từ giai đoạn sớm. Vậy nên, việc nắm được các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư vú sẽ giúp chị em hiểu rõ hơn về nguyên nhân ung thư.
Ung thư vú là gì?
Ung thư vú (breast cancer) là tình trạng bệnh mà các tế bào ở vú phát triển không kiểm soát, sinh ra khối u ác tính. Các tế bào ung thư vú lan rộng đến toàn bộ vú và di căn đến các bộ phận khác trên cơ thể. Theo thống kê của Globocan năm 2020, tỷ lệ mắc ung thư vú trên toàn cầu đối với phụ nữ là 24.5%, cao nhất trong tất cả các bệnh ung thư ở nữ giới. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 21.555 ca mắc mới và hơn 9.315 người tử vong do ung thư vú.
Nguyên nhân ung thư vú
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đã xác định rằng yếu tố di truyền, lối sống và môi trường có thể làm gia tăng hoặc kích thích sự phát triển ung thư vú. Nhưng cũng có nhiều trường hợp không có yếu tố rủi ro vẫn mắc ung thư vú, trong khi những đối tượng khác có yếu tố rủi ro thì không mắc bệnh. Điều này cho thấy, có nguy cơ ung thư vú được gây ra do sự tương tác qua lại giữa cấu trúc di truyền và môi trường sống.
Nguyên nhân ung thư vú do di truyền
Có khoảng 5-7% số ca ung thư vú có chứa đột biến gen. Các đột biến gen BRCA 1/2 di truyền này, gặp cả ở phụ nữ và nam giới, gây gia tăng tỷ lệ mắc ung thư vú, ung thư buồng trứng và một số ung thư khác. Những đột biến di truyền này có sẵn ngay khi sinh ra, và chúng ta không thay đổi được nó. Ngoài gen BRCA, vẫn còn một số đột biến gen khác chẳng hạn (p 53, PTEN…) cũng tác động vào quá trình hình thành khối u tuyến vú.
Nguyên nhân ung thư vú do di truyền môi trường xung quanh
Những tác nhân từ môi trường như tia tử ngoại, tia X, phóng xạ, khói bụi, vi khuẩn… được xem là các tác nhân gây ung thư đã được chứng minh có liên quan đến việc làm tăng khả năng bị ung thư nói chung và ung thư vú nói riêng. Những tác nhân này làm cho cấu trúc gen dễ bị đứt gãy trong quá trình sao chép, là điều kiện để các đột biến hình thành.
Nguyên nhân ung thư vú do di truyền do lối sống thường ngày
Ung thư vú có liên quan với việc thừa cân, béo phì, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá và thiếu vận động. Do các tế bào tuyến vú hoạt động dựa trên hormone estrogen, do đó các nguyên nhân làm tăng estrogen có thể làm tăng tỷ lệ mắc ung thư vú.
Thừa cân, béo phì, uống nhiều rượu bia, sử dụng liệu pháp hormone estrogen thay thế làm cơ thể phơi nhiễm với estrogen thường xuyên hơn và do đó kích thích tế bào ung thư vú tăng sinh – một điều kiện cho phép các đột biến sinh ung thư xuất hiện. Thừa cân và thiếu vận động cũng có liên quan đến tăng nguy cơ tái phát đối với những phụ nữ đã bị ung thư vú.
Khả năng miễn dịch của cơ thể
Điều này đóng vai trò quan trọng đối với khả năng phát hiện và loại bỏ các vật thể lạ trong cơ thể, kể cả các tế bào ung thư. Một khối u ác tính chỉ có thể được hình thành nếu nó vượt qua được tất cả các hàng rào bảo vệ của hệ miễn dịch – một tỷ lệ cực nhỏ so với tổng số các đột biến gen gây ra. Như vậy, về mặt lý thuyết, nếu có một hệ miễn dịch khoẻ và hoạt động tốt thì nguy cơ mắc bệnh ung thư sẽ ít đi, trong đó có bệnh ung thư vú.
Như vậy, phần lớn các trường hợp ung thư vú đều không xác định được một nguyên nhân cụ thể. Những yếu tố như di truyền, phóng xạ, hoá chất, suy giảm hệ miễn dịch, lối sống. .. mà chúng ta đề cập ở trên đều gọi là các “yếu tố nguy cơ” gây ung thư vú. Có nghĩa là việc tiếp xúc với các yếu tố trên không phải là nguyên nhân chính gây bệnh ung thư vú nhưng sẽ làm nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với không tiếp xúc.
Hơn nữa, tác động của các yếu tố nguy cơ còn có tính chất cộng dồn, tức là nếu tiếp xúc với nhiều yếu tố nguy cơ và trong thời gian càng lâu thì nguy cơ mắc ung thư vú càng cao.
Bản thân phụ nữ đã là một nguy cơ của ung thư vú và mỗi một người đều có thêm những nguyên nhân ung thư vú khác, một số thay đổi được, một số không. Vậy nên, hãy lựa chọn cho mình một lối sống lành mạnh nhất và thường xuyên hỏi ý kiến bác sĩ về yếu tố ung thư vú của mình để làm giảm thiểu yếu tố nguy cơ của bệnh.
>>> Bài viết tham khảo: Thói quen gây hại cho núi đôi chị em lưu ý đừng bỏ qua.