Như mọi người đã biết, việc lạm dụng nước ngọt, nước uống có ga có thể dẫn đến nguy cơ thừa cân, béo phì, sâu răng và nguy cơ về các bệnh chuyển hóa trong cơ thể.
Uống nhiều nước ngọt ngày tết, nên hay không nên?
Trong những ngày tết, các bữa ăn đãi khách thông thường không thể thiếu các loại đồ uống ngọt, nước ngọt có ga hay bia rượu. Đặc biệt, những ngày này các trẻ trong nhà sẽ được thỏa sức ăn uống nước ngọt mà không sợ bị la vì nhiều người vẫn thường biện minh bằng “Tết mà!”
Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO) cảnh báo rằng việc tiêu thụ đồ uống có đường là tác nhân dẫn đến thừa cân, béo phì, nguy cơ sâu răng, bệnh tim, đột quỵ, các rối loạn chuyển hóa khác và một số bệnh ung thư. Một số trẻ có nguy cơ không dung nạp đường, dễ phát sinh bệnh tiểu đường.
Đơn cử hồi năm 2022, bé gái 13 tuổi, ngụ Cà Mau, uống nhiều nước ngọt dịp Tết, có ngày uống 3-4 chai 1,5 lít, sụt 10kg trong ba ngày, được bác sĩ phát hiện bệnh tiểu đường.
Đặc biệt, đồ uống có đường làm tăng nguy cơ béo phì ở trẻ. Một nghiên cứu ở Hy Lạp cho thấy trẻ em và thanh thiếu niên tiêu thụ đồ uống có đường nguy cơ béo phì cao hơn 2,57 lần so với không uống. Kết quả điều tra sức khỏe học sinh, sinh viên năm 2019 của WHO tại Việt Nam cho thấy 34% học sinh 13-17 tuổi sử dụng nước ngọt có ga ít nhất một lần trong ngày. Điều tra tương tự vào năm 2013, cũng của WHO, tỷ lệ này là 30%.
Vì sao lạm dụng nước ngọt ngày tết có nguy cơ khiến trẻ bị béo phì? Đồ uống có đường ở dạng lỏng nên được cơ thể dung nạp một cách nhanh chóng. Khi ấy, cơ thể không kịp ghi nhận lượng calo vừa nạp vào và gửi tín hiệu no đến não bộ. Vì vậy, cơ thể sẽ tiếp tục nạp năng lượng một cách không kiểm soát dẫn tới dư thừa năng lượng. Bên cạnh đó, việc lạm dụng nước ngọt còn làm giảm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng như canxi, vitamin.
Khuyến cáo không nên lạm dụng nước ngọt để bảo vệ sức khỏe
WHO ghi nhận trung bình một người Việt tiêu thụ 46,5 g đường tự do mỗi ngày, cao gấp đôi khuyến cáo, tiêu thụ đồ uống có đường tăng gấp 10 lần trong hai thập niên. Cụ thể, năm 2002 trung bình một người Việt tiêu thụ 6,04 lít đồ uống có đường, đến năm 2021, con số này là 55,78 lít. Mức tiêu thụ đường tăng là do người Việt thích dùng đồ uống có đường, đặc biệt là những người trẻ.
WHO khuyến cáo người lớn và trẻ em cần giảm lượng đường tự do tiêu thụ xuống dưới 10% tổng năng lượng nạp vào cơ thể hàng ngày, cụ thể cần tránh lạm dụng nước ngọt, đặc biệt các loại nước ngọt có ga. Tỷ lệ này nếu dưới 5%, tương đương 25 g hoặc 5 muỗng cà phê/ ngày (kể cả uống) sẽ có lợi hơn cho sức khỏe.
Ngoài ra, Việt Nam cần có chính sách nhằm giảm tiêu thụ đồ uống có đường như bắt buộc dán nhãn dinh dưỡng, nhãn cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm; kiểm soát quảng cáo, nhất là với trẻ em; can thiệp dinh dưỡng trong trường học; đánh thuế đối với đồ uống có đường. Cộng đồng cũng cần nâng cao nhận thức trong lựa chọn đồ uống lành mạnh.
Trong đó, WHO khuyến cáo áp thuế đồ uống có đường được coi là chính sách hiệu quả nhất giúp giảm tiêu thụ loại đồ uống này để phòng chống các bệnh không lây nhiễm liên quan. Trên thế giới, chính sách áp thuế đối với đồ uống có đường hiện được áp dụng tại 117 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ở Việt Nam hiện chưa áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường.
>> Xem thêm: Cần làm gì khi bị hóc dị vật?