Hiện nay, bệnh tay chân miệng ở trẻ vẫn chưa có thuốc đặc trị và vacxin phòng ngừa. Bệnh nếu không được phát hiện, theo dõi và điều trị đúng cách, kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi dẫn đến tử vong,…
1. Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người có thể phát triển thành dịch tay chân miệng do virus đường ruột gây ra. Nguyên nhân gây bệnh do hai nhóm tác nhân là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh biểu hiện chính là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước tập trung ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, bàn chân, mông, gối
Bệnh chân tay miệng lây chủ yếu theo đường tiêu hoá từ nước bọt, phỏng nước và phân của trẻ nhiễm bệnh. Do vậy, các yếu tố sinh hoạt tập thể như trẻ đi học tại nhà trẻ, mẫu giáo, nơi trẻ chơi tập trung là các yếu tố nguy cơ lây truyền bệnh, dễ phát thành các ổ dịch.
Nguyên nhân trẻ bị tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng ở trẻ được gây ra bởi các loại virus thuộc loài A-human enteroviruses (HEVA), chi Enterovirus, họ Picornaviridae. Trong đó, những tác nhân gây bệnh thường gặp nhất là Coxsackievirus (CV) A10, A14, -A16 và Enterovirus (HEV) 71.
Mặc dù trẻ mắc bệnh do HEV ít gặp hơn CV nhưng bệnh thường nguy hiểm hơn và liên quan đến các biến chứng nghiêm trọng. Theo thống kê của Cục Y tế dự phòng, đa số các trường hợp bệnh nhân tử vong do bệnh tay chân miệng là do enterovirus 71. Nhóm tuổi tử vong phổ biến là trẻ dưới 3 tuổi (chiếm 75% – 86% tổng số ca tử vong do bệnh tay chân miệng ở trẻ)
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng ở trẻ:
- Là người Châu Á.
- Thiếu hụt glucose – 6 – phosphate dehydrogenase;
- Trong độ tuổi từ 6 tháng – 3 tuổi; (2)
- Có tiền sử hôn mê, sốt trên 3 ngày, sốt trên 38.5 độ C.
Cách nhận biết chân tay miệng ở trẻ em
Khi trẻ mắc bệnh tay chân miêng, trẻ sẽ lần lượt có các biểu hiện sau:
- Khởi phát trong vòng 1 đến 2 ngày với các triệu chứng mệt mỏi, sốt nhẹ, biếng ăn hoặc tiêu chảy.
- Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 3-10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh như
- Loét miệng: Xuất hiện các vết loét đỏ hay phỏng nước ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, đau miệng dẫn đến trẻ bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt, trẻ quấy khóc.
- Phát ban trên da dạng phỏng nước: Vị trí xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông tồn tại khoảng 1 tuần, sau đó sẽ để lại vết thâm, rất hiếm khi loét hay bội nhiễm.
- Biểu hiện toàn thân như: Sốt nhẹ, nôn, nếu sốt cao cần chú ý các biến chứng dễ xảy ra.
- Giai đoạn lui bệnh: Thường từ 3-5 ngày sau, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
Lưu ý, nếu trẻ đang bị bệnh chàm nhiễm virus gây bệnh tay chân miệng, bệnh sẽ trở nên trầm trọng hơn và làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn ở trẻ.
Điều trị tay chân miệng ở trẻ em
Bệnh tay chân miệng ở trẻ do virus gây ra nên thuốc kháng sinh sẽ không được sử dụng trong điều trị bệnh này. Nguyên tắc điều trị cơ bản của bệnh này là điều trị các triệu chứng, theo dõi nhằm phát hiện sớm và điều trị sớm biến chứng, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ và nâng cao sức đề kháng cho trẻ:
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ cho trẻ
- Hạ sốt cho trẻ: Khi trẻ sốt cao từ 38,5 độ C trở lên cần cho trẻ dùng ngay thuốc hạ sốt paracetamol hoặc ibuprofen
- Bù nước bằng dung dịch điện giải oresol
- Nếu có loét miệng họng: Dùng dung dịch glycerin borat lau sạch miệng trước và sau ăn. Gel rơ miệng nhầm sát khuẩn và giảm đau giúp trẻ ăn uống dễ dàng hơn.
- Nếu có co giật cần dùng các thuốc chống co giật
- Bổ sung vitamin C, kẽm, thuốc tăng cường sức đề kháng cho trẻ để nhanh hồi phục
- Cần tái khám ngay khi có dấu hiệu như:
- Sốt cao ≥ 390C.
- Thở nhanh, khó thở, mệt lả
- Giật mình, quấy khóc, khó ngủ
- Nôn nhiều
- Đi loạng choạng
- Da tái, nổi vân tím, tay chân lạnh, vã mồ hôi
- Co giật, hôn mê
- Nếu trẻ có biểu hiện bệnh nặng cần được điều trị chuyên sâu, khoa hồi sức tích cực theo đúng chỉ định. Cần được theo dõi mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở, kiểu thở, tri giác, ran phổi, mạch,…
Phòng bệnh tay chân miệng
Để giảm nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng ở trẻ, bố mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ, gồm:
- Tập cho trẻ thói quen rửa tay cẩn thận với xà phòng khử khuẩn trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, ho, hắt hơi, xì mũi hay tiếp xúc với chất dịch cơ thể của người khác.
- Không cho trẻ dùng chung các vật dụng cá nhân với người khác như ly uống nước, khăn tắm, bàn chải đánh răng, quần áo,…
- Dùng khăn giấy che miệng khi ho, hắt hơi, xì mũi, sau đó bỏ khăn giấy vào thùng rác.
- Thường xuyên khử khuẩn, làm sạch đồ chơi của trẻ và khu vực sống.
>>> Tăng chiều cao ở trẻ và sai lầm cha mẹ hay gặp